Bài 52: Tinh bột và xenlulozơ

I. Trang thái thiên nhiên, tính chất vật lí

Tinh bột

• Tinh bột có trong các loại hạt củ, quả như lúa ngô khoai chuối xanh...

• Tinh bột là chất rắn màu trắng, không tan trong nước lạnh, tan được trong nước nóng tạo thành dung dịch keo gọi là hồ tinh bột.

Xenlulozơ

• Xenlulozơ là thành phần chính của bông, gỗ, tre, nứa...

• Xenlulozơ là chất rắn màu trắng, không tan trong nước ngay cả khi đun nóng.

II. Đặc điểm cấu tạo

Công thức phân tử của tinh bột và xenlulozơ là (-C₆H₁₂O₅-)_n.

Phân tử gồm nhiều mắt xích -C₆H₁₂O₅- liên kết với nhau, số mắt xích trong

• Phân tử  tinh bột n ≈ 1200 - 6000.
• Phân tử xenlulozơ n ≈ 10 000 – 14 000.

III. Tính chất hóa học

1. Phản ứng thủy phân

• Phản ứng thủy phân trong dung dịch axit loãng, tinh bột  và xenlulozơ bị thủy phân thành glucozơ

(-C₆H₁₂O₅-)_n +nH₂O →(đk: axit, t^o) C₆H₁₂O₆ 

2. Phản ứng với iot

• Tinh bột tác dụng với iot tạo ra màu xanh đặc trưng.

IV. Ứng dụng của tinh bột, xenlulozơ

Sự tạo thành tinh bột và xenlulozơ trong cây xanh

6nCO₂ + 5nH₂O →(đk: clorophin, a/s)  (C₆H₁₀O₅)_n  + 6nO₂

Ứng dụng:

• Tinh bột: lương thực quan trọng cho con người, sản xuất glucozơ và rượu etylic.
• Xenlulozơ: