Soạn văn bài: Trau dồi vốn từ

I. Rèn luyện để nắm vững nghĩa của từ và cách dùng từ:

Câu 1 (trang 99 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Ý kiến Phạm Văn Đồng có 2 ý quan trọng:

• Tiếng Việt của chúng ta vô cùng phong phú trong cách diễn đạt, có khả năng diễn đạt mọi tư tưởng tình cảm của người Việt Nam.
• Chúng ta phải biết phát huy mọi khả năng của tiếng Việt.

Câu 2 (trang 100 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

a. Lỗi lặp từ ngữ, sai ở lỗi dùng từ “thắng cảnh” đã có nghĩa là là cảnh đẹp, vì vậy dùng thêm chữ đẹp là không hiểu nghĩa của từ.

b. Dùng sai từ dự đoán. Dự đoán là đoán tình hình, sự kiện ở tương lai. Trong trường hợp này nên dùng đoán, phỏng đoán.

c. Dùng kết hợp từ sai: Đẩy mạnh (thúc đẩy cho phát triển nhanh) không thể đi với quy mô (chỉ mức độ to nhỏ). Nên dùng từ mở rộng thay thế cho đẩy mạnh.

=> Những lỗi trên không phải vì “tiếng ta nghèo” mà vì người viết không biết dùng tiếng chính xác. Muốn biết dùng tiếng ta phải có vốn từ và hiểu chính xác nội dung của từ để dùng cho đúng.

II. Rèn luyện để làm tăng vốn từ

Câu hỏi (trang 100 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

Nhà văn Tô Hoài nhắc nhở chúng ta phải biết học tập trau dồi vốn từ ngữ từ chính cuộc sống của nhân dân. Thành công của tác phẩm Truyện Kiều về mặt ngôn ngữ là ở chỗ Nguyễn Du đã đi vào học tập lời ăn tiếng nói của quần chúng một cách tường tận và sâu sắc. Mặc khác, ý kiến của nhà văn đã nhắc nhở chúng ta phải đi sâu vào thực tế cuộc sống để hiểu môi trường sống của từ mà dùng cho chính xác.

III. Ghi nhớ

1. Rèn luyện để nắm chắc nghĩa của từ và cách dùng từ là vô cùng quan trọng đối với việc trau dồi vốn từ.

• Từ là đơn vị để tạo nên câu. Muốn diễn tả chính xác và sinh động những suy nghĩ, tình cảm của mình cần phải biết rõ những từ mình dùng và có vốn từ phong phú. Để làm được điều này, chúng ta cần trau dồi vốn từ. Rèn luyện để nắm được đầu đủ và chính xác nghĩa của từ và cách dùng từ là việc rất quan trọng để trau dồi vốn từ. 
• Muốn trau đồi vốn từ cần hiểu nghĩa của từ là rất quan trọng. Nếu không hiểu đúng nghĩa của từ thì sẽ không hiểu, thậm chí hiểu sai hoặc không nắm đúng ý nghĩa nội dung của văn bản.
  • Ví dụ: Các nhà khoa học dự đoán những chiếc bình này đã có cách đây khoảng 2500 năm.
  • Dùng sai từ dự đoán. Dự đoán là đoán tình hình, sự kiện ở tương lai. Trong trường hợp này nên dùng đoán, phỏng đoán.

2. Rèn luyện để làm tăng vốn từ về số lượng

Rèn luyện để biết thêm những từ chưa biết, làm tăng vốn từ là việc thường xuyên phải làm để trau dồi vốn từ. Môt số cách giúp tăng vốn từ như:

• Đọc: là điều tốt nhất bạn có thể làm để gia tăng vốn từ (và tất nhiên nó còn mang đến rất nhiều lợi ích khác nữa). Không nhất thiết phải vì mục đích học từ vựng, bạn có thể bắt gặp vố số từ mới mà bạn có thể nắm bắt ý nghĩa dựa trên ngữ cảnh của từ ấy.
• Bạn cũng có thể học được từ vựng mới từ những người bạn nói chuyện hay lắng nghe, thiệp với những người học vấn cao, xem các bài giảng lý thú.
• Viết lại những từ ngữ bạn đọc được hoặc nghe thấy mà không biết nghĩa.
• Tra cứu từ ngữ ấy trong từ điển và viết lại nghĩa của từ trong sổ từ vựng.
• Sử dụng từ mới vài lần trong cuộc trò chuyện càng sớm càng tốt.