Tổng hợp kiến thức Bài 43: Thực hành: Tính chất hóa học của hiđrocacbon

1. Tính chất của metan

• Tác dụng với oxi: Tạo thành khí CO₂ và H₂O, tỏa nhiều nhiệt.

CH₄ + 2O₂ → CO₂ + 2H₂O

• Tác dụng với clo khi có ánh sáng: (phản ứng thế)

CH₄ + Cl₂ → HCl + CH₃Cl (metyl clorua)

2. Tính chất của etilen

• Tác dụng với oxi:

C₂H₄ + 3O₂ →t0 2CO₂ + 2H₂O

• Tác dụng với dung dịch brom: làm mất màu dung dịch brom

  CH₂=CH₂ + Br₂ → Br – CH₂ – CH₂ – Br  

• Phản ứng trùng hợp tạo thành polime:

nCH₂=CH₂ →t0,xt,p –(CH₂ – CH₂)–_n

3. Tính chất của axetilen

a, Tính chất hóa học

• Tác dụng với oxi tạo CO₂ và H₂O:

2C₂H₂ + 5O₂  →t0  4CO₂ + 2H₂O

• Tác dụng với dung dịch brom: Làm mất màu dùng dịch brom

HC=CH + Br₂ → Br – CH=CH – Br (đibrom etilen)

HC=CH + Br₂ →  Br₂CH – CHBr₂ (tetra brometan)

b, Điều chế

• Trong phòng thí nghiệm và trọng công nghiệp,cho canxi cacbua phản ứng với nước.

CaC₂ + 2H₂O → C₂H₂ + Ca(OH)₂

4. Tính chất của benzen

a, Tính chất vật lý

• Benzen C₆H₆ là chất lỏng, không màu, không tan trong nước, nhẹ hơn nước, độc.

b, Tính chất hóa học

• Phản ứng cháy: 

2C₆H₆ +  15O₂  →t0 12CO₂ + 6H₂O

• Phản ứng thế với với brom:

C₆H₆ (l) + Br₂ (l) → HBr + C₆H₅Br (brom bezen)

• Phản ứng cộng: trong điều kiện thích hợp benzen có phản ứng cộng với một số chất như H₂, Cl₂.

C₆H₆ + 3H₂  →t0,NiC₆H₁₂

CÁC THÍ NGHIỆM:

Thí nghiệm 1: Điều chế axetilen

Cho vào ống nghiệm có nhánh (khô) (ống A) hai hoặc ba mẩu CaC₂. Sau đó lắp dụng cụ như hình vẽ 4.25a. Nhỏ từng giọt nước từ ống nhỏ giọt vào ống nghiệm. Thu được khi axetilen thoát ra vào ống nghiệm (B) bằng cách đẩy nước.

• Quan sát khí axetilen thu được và nhận xét.

Dụng cụ, hóa chất:

• Dụng cụ: Ống nghiệm, ống nghiệm có nhánh, giá thí nghiệm, chậu nước, nút cao su,.........
• Hóa chất: CaC₂ và nước

Cách tiến hành:

• Cho vào ống nghiệm có nhánh (khô) (ống A) hai hoặc ba mẩu CaC₂
• Lắp như hình sau:

• Nhỏ từng giọt nước từ ống nhỏ giọt vào ống nghiệm
• Thu khí axetilen bằng phương pháp đẩy nước.

Hiện tượng – giải thích:

• Hiện tượng: Có khí không màu thoát ra, không tan trong nước, đẩy nước trong ống nghiệm ra ngoài.
• Giải thích: Vì CaC₂ tác dụng với nước theo PTHH:

CaC₂  + 2H₂O → Ca(OH)₂  +  C₂H₂

Kết luận: 

• Trong phòng thí nghiệm điều chế axetilen bằng cách cho CaC₂ tác dụng với nước.

Thí nghiệm 2: Tính chất của axetilen

a, Tác dụng với dung dịch brom

Dẫn khí axetilen thoát ra ở ống nghiệm (A) vào ống nghệm (C) dựng 2ml dung dịch brom. 

• Quan sát và ghi chép các hiện tưởng xảy ra. 

b, Tác dụng với oxi (phản ứng cháy)

Dẫn axetilen qua ống thủy tinh vuốt nhọn rồi châm lửa đốt khí axetilen thoát ra.

• Quan sát màu ngọn lửa.

a, Tác dụng với dung dịch brom:

Dụng cụ, hóa chất:

• Hóa chất: CaC₂, nước, dd brom
• Dụng cụ: ống nghiệm, giá thí nghiệm, kẹp gỗ,....

Cách tiến hành:

• Dẫn khí axetilen thoát ra ở ống nghiệm (A) vào ống nghệm (C) dựng 2ml dung dịch brom. 

Hiện tượng – giải thích:

• Hiện tượng: Dung dịch brom có màu vàng cam, sau đó nhạt dần
• Giải thích: axetilen tác dụng với dung dịch brom tạo dung dịch không màu
• PTHH:

 C₂H₂    +     2Br₂   →   C₂H₂Br

b, Tác dụng với oxi (phản ứng cháy):

Dụng cụ, hóa chất:

• Hóa chất: CaC₂, nước
• Dụng cụ: Ống nghiệm, giá thí nghiệm, diêm, ......

Cách tiến hành:

• Dẫn axetilen qua ống thủy tinh vuốt nhọn rồi châm lửa đốt khí axetilen thoát ra.

Hiện tượng – giải thích:

• Hiện tượng: axetilen cháy với ngọn lửa sáng, phản ứng tỏa nhiều nhiệt
• Giải thích: vì axetilen cháy sáng trong không khí sinh ra khí CO₂ và H₂O
• PTHH: 

2C₂H₂    +      5O₂       →t0   4CO₂       +     2H₂O

Thí nghiệm 3: Tính chất vật lí của benzen

Cho 1ml benzen vào ống nghiemj dựng 2ml nước cất, lắc kĩ. Cho tiếp 2ml dung dịch brom loãng vào ống nghiệm, lắc kĩ. Sau đó để yên, quan sát màu sắc của dung dịch.

Dụng cụ, hóa chất:

• Hóa chất: benzen, dung dịch brom, nước cất.
• Dụng cụ: ống nghiệm, kẹp gỗ,....

Cách tiến hành:

• Cho 1ml benzen vào ống nghiệm đựng 2ml nước cất, lắc kĩ.
• Cho tiếp 2ml dung dịch brom loãng vào ống nghiệm, lắc kĩ.
• Sau đó để yên, quan sát màu sắc của dung dịch.

Hiện tượng – giải thích: 

• Hiện tượng: Khi cho benzen vào nước, benzen không tan, nhẹ hơn nước và nổi trên mặt nước.

Khi cho vài giọt dung dịch brom vào ống nghiệm thì dung dịch có màu vàng nâu nổi lên trên.

• Giải thích: Vì benzen không tan trong nước, nhẹ hơn nước, nổi lên trên mặt nước. Benzen tác dụng với nước brom tạo dung dịch màu vàng nâu

C₆H₆ (l) + Br₂ (l) → HBr + C₆H₅Br (brom bezen)