Tranh Đông Hồ – nghệ thuật từ lá tre & điệp

🎨 Tranh Đông Hồ – Nghệ Thuật Từ Lá Tre & Điệp

---

 

🏡 1. Tranh Đông Hồ là gì?

Tranh Đông Hồ là dòng tranh dân gian nổi tiếng của Việt Nam, ra đời cách đây hơn 500 năm ở làng Đông Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh – vùng quê ven sông Đuống hiền hòa 🌾

Người dân nơi đây vẽ – khắc – in – tô màu bằng tay trên giấy dó, tạo nên những bức tranh mộc mạc, gần gũi mà chứa đầy ý nghĩa sâu sắc 💖

🎨 Tranh Đông Hồ là “hồn quê Việt Nam”, là nghệ thuật từ bàn tay, khối óc và tình yêu cuộc sống của người dân lao động.

---

🌿 2. Nguyên liệu đặc biệt – Nghệ thuật từ lá tre & điệp

🪶 a. Giấy dó

Giấy làm từ vỏ cây dó, dai, bền, mịn.
Giấy không trắng toát mà ngà vàng, tạo cảm giác ấm áp như ánh nắng quê.

🌾 b. Bột điệp

“Điệp” là vỏ sò, vỏ điệp nghiền mịn trộn với hồ dán, quét lên mặt giấy.
Nhờ có bột điệp, tranh Đông Hồ lấp lánh ánh sáng nhẹ, giống như những hạt bụi vàng óng dưới nắng.

🎋 c. Màu tự nhiên từ thiên nhiên

Người nghệ nhân không dùng màu hóa học mà lấy màu từ cây, lá, hoa, than tre, ví dụ:

Màu sắc	Nguyên liệu	Biểu tượng
🟥 Đỏ	Gỗ vang	May mắn, hạnh phúc
🟩 Xanh	Lá chàm, lá chàm nhuộm	Hy vọng, mùa xuân
🟨 Vàng	Hoa hòe, nghệ	Niềm vui, thịnh vượng
⬛ Đen	Than tre, than nứa	Sức mạnh, bền vững
🤍 Trắng	Nền giấy điệp	Tinh khiết, giản dị

🎋 d. Ván khắc từ gỗ thị, gỗ mít

• Mỗi màu là một bản khắc riêng

• Khi in, nghệ nhân phải in chồng các màu lên nhau, sao cho hài hòa và cân đối

---

🖌️ 3. Cách làm tranh Đông Hồ

1️⃣ Vẽ mẫu lên giấy
2️⃣ Khắc bản in trên gỗ mít
3️⃣ Pha màu tự nhiên
4️⃣ In từng lớp màu lên giấy điệp
5️⃣ Phơi khô và ép phẳng

🎨 Mỗi bức tranh là kết tinh của kiên nhẫn, khéo léo và lòng yêu nghề.

---

🌸 4. Hình ảnh & ý nghĩa trong tranh

Tranh Đông Hồ không chỉ đẹp mà còn “kể chuyện” về cuộc sống, con người và ước mơ hạnh phúc.

Tên tranh	Nội dung	Ý nghĩa
🐷 Lợn đàn, lợn nái	Lợn mẹ và đàn con khỏe mạnh	Mong ấm no, sung túc
🧒 Em bé ôm gà	Trẻ nhỏ vui tươi	Niềm vui gia đình, tuổi thơ hạnh phúc
🧑‍🌾 Đánh ghen	Cảnh dân gian hài hước	Tính châm biếm, dí dỏm
🪶 Hứng dừa	Đôi trai gái hứng quả dừa	Biểu tượng của tình yêu trong sáng
🐟 Cá chép trông trăng	Cá chép dưới trăng sáng	Ước mơ vươn lên, đỗ đạt
🐔 Đàn gà mẹ con	Gà mẹ và đàn gà nhỏ	Gia đình đoàn tụ, hạnh phúc

🌾 Tranh Đông Hồ vừa là trang trí, vừa là bài học đạo đức và ước vọng sống tốt đẹp.

---

🪷 5. Khi nào người ta treo tranh Đông Hồ?

Trước kia, vào dịp Tết Nguyên Đán, nhà nào cũng mua vài bức tranh mới:

🌼 Treo lên tường để chúc may mắn
🌸 Đón năm mới ấm no, hạnh phúc
🎋 Khi Tết qua, người ta đốt tranh cũ – mua tranh mới, tượng trưng cho sự đổi mới, niềm tin và hy vọng.

---

🎭 6. Tranh Đông Hồ và nghệ nhân nổi tiếng

• Nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế và Nguyễn Hữu Sam là những người gìn giữ nghề truyền thống

• Làng Đông Hồ ngày nay có bảo tàng tranh dân gian, nơi du khách và học sinh có thể đến tham quan, học in tranh 🎨

---

🌼 7. Ý nghĩa giáo dục của tranh Đông Hồ

• Dạy trẻ biết yêu nghệ thuật dân gian

• Hiểu vẻ đẹp giản dị của người Việt

• Rèn luyện kiên nhẫn, tỉ mỉ, khéo tay

• Nuôi dưỡng niềm tự hào văn hóa quê hương

---

🎨 8. Hoạt động học vui

✋ Hoạt động 1: Bé làm họa sĩ Đông Hồ

• Cho học sinh dùng bút sáp hoặc màu nước để vẽ lại một bức tranh Đông Hồ yêu thích (ví dụ: “Lợn đàn”, “Gà mẹ con”)

• Dán tranh lên bảng lớp làm triển lãm mini

---

👂 Hoạt động 2: Kể chuyện qua tranh

Giáo viên đưa 3 bức tranh – học sinh chọn 1 bức và kể 3 câu chuyện ngắn về nội dung bức tranh.

👉 Giúp trẻ rèn tư duy sáng tạo – khả năng quan sát – cảm xúc nghệ thuật.

---

🧩 Hoạt động 3: Trò chơi “Đoán tranh”

Giáo viên chiếu 1 phần nhỏ của tranh, học sinh đoán tên bức tranh và ý nghĩa.
Ai trả lời đúng được tặng “huy hiệu nghệ sĩ nhỏ” 🎖️

---

🪞 9. Câu hỏi ôn tập

1️⃣ Tranh Đông Hồ xuất xứ từ đâu?
2️⃣ “Điệp” trong tranh Đông Hồ là gì?
3️⃣ Tranh Đông Hồ thường thể hiện điều gì?
4️⃣ Kể tên 2 bức tranh Đông Hồ nổi tiếng.
5️⃣ Vì sao nói tranh Đông Hồ là nghệ thuật từ thiên nhiên?

---

🏠 10. Bài tập về nhà

• Vẽ lại hoặc tô màu 1 bức tranh Đông Hồ yêu thích

• Viết 3 câu cảm nhận: “Em thích tranh Đông Hồ vì…”

• Kể cho bố mẹ nghe ý nghĩa của một bức tranh mà em biết

---

🌟 11. Lời kết

“Tranh Đông Hồ là tiếng hát của làng quê Việt – mộc mạc mà lung linh, giản dị mà sâu sắc.”

Qua từng đường nét, màu sắc, chúng ta thấy niềm tin vào cuộc sống, sự hiền hòa của con người Việt Nam.
Biết yêu tranh Đông Hồ, chính là biết giữ gìn và trân trọng văn hóa dân tộc ❤️