Ca trù – Di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam
-
- GDĐT Việt Nam
- 03/11/2025 - Xem: 40
Ca trù là một loại hình nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, đã có từ hơn 500 năm trước.
Đây là sự kết hợp giữa âm nhạc, thơ ca và biểu diễn, tạo nên một nét đẹp văn hóa rất đặc biệt của dân tộc ta.
Ca trù không ồn ào hay sôi động như nhạc hiện đại, mà du dương, trầm lắng và sâu sắc. Khi nghe ca trù, ta như được lắng nghe tiếng lòng của người xưa – nhẹ nhàng, tinh tế và đầy cảm xúc.
Một buổi hát ca trù thường có ba người biểu diễn chính:
🎤 Đào nương (người ca hát): Là người phụ nữ có giọng hát cao, trong trẻo, hát bằng giọng ngân vang, rất truyền cảm.
🪕 Kép đàn: Là người đàn ông chơi đàn đáy – một loại đàn ba dây có âm thanh trầm và vang.
🥁 Người cầm phách: Thường là khán giả đặc biệt, dùng phách tre (hai thanh gỗ nhỏ) để gõ theo nhịp, thể hiện sự đồng tình và tán thưởng khi người hát diễn hay.
💡 Mỗi người có một vai trò riêng, nhưng họ phải phối hợp thật nhịp nhàng để tạo nên âm điệu độc đáo của ca trù.
Ca trù có những nhạc cụ truyền thống đặc biệt, gồm:
Đàn đáy: Dài, cổ hẹp, có ba dây, âm thanh trầm và vang xa.
Phách: Hai thanh gỗ nhỏ, dùng để gõ giữ nhịp.
Trống chầu: Cái trống nhỏ, dùng để “chấm” hoặc khen thưởng người hát khi thể hiện hay.
🎵 Khi đào nương cất tiếng hát, kép đàn gảy đàn và trống chầu vang lên — tất cả hòa quyện tạo nên một không gian âm nhạc rất trang trọng và cổ kính.
Lời hát trong ca trù thường là thơ cổ do các nhà thơ, nho sĩ hoặc người yêu nghệ thuật sáng tác.
Nội dung của ca trù có thể là:
Ca ngợi tình yêu quê hương, đất nước
Thể hiện tình yêu đôi lứa, tình bạn
Bày tỏ tấm lòng biết ơn với thầy cô, cha mẹ
Hoặc ngẫm nghĩ về cuộc sống và con người
Ca trù dạy chúng ta biết cảm nhận cái đẹp qua lời ca, tiếng nhạc, và trân trọng văn hóa truyền thống của dân tộc.
Ca trù ra đời từ thời nhà Lê, phát triển mạnh ở Kinh thành Thăng Long (Hà Nội) và các vùng đồng bằng Bắc Bộ.
Ngày xưa, ca trù được hát trong các đình làng, phủ chúa, hoặc trong lễ hội lớn.
Đến năm 2009, ca trù đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại cần được bảo vệ khẩn cấp.
Điều này chứng tỏ thế giới cũng công nhận vẻ đẹp độc đáo của nghệ thuật Việt Nam.
Ngày nay, dù ca trù không còn phổ biến như trước, nhưng nhiều nghệ nhân vẫn đang gìn giữ và truyền dạy lại cho thế hệ trẻ.
Một số trường học, câu lạc bộ âm nhạc và trung tâm văn hóa đã tổ chức lớp học ca trù cho thiếu nhi, để các em hiểu và yêu hơn âm nhạc truyền thống.
Khi nghe ca trù, các em sẽ cảm nhận được:
Tiếng đàn như gió nhẹ,
Giọng hát như suối trong,
Lời ca như tấm lòng,
Của người xưa gửi lại.
Ca trù dạy chúng ta:
Biết trân trọng âm nhạc truyền thống của dân tộc.
Biết tự hào về văn hóa Việt Nam.
Biết yêu cái đẹp trong lời ca, tiếng nhạc và tâm hồn con người.
Giữ gìn ca trù chính là giữ gìn một phần linh hồn Việt Nam – dịu dàng, sâu sắc và nhân hậu.
Đăng ký tài khoản ngay bây giờ để sử dụng các tiện ích chuyển đổi số của GDĐT Việt Nam.