Cách đặt câu hỏi hiệu quả với ChatGPT (Prompt cơ bản)

Học cách đặt câu hỏi (prompt) hiệu quả với ChatGPT trong giảng dạy và học tập: rõ ràng, cụ thể, có bối cảnh, yêu cầu định dạng.

1. Prompt là gì?

“Prompt” là câu lệnh hoặc yêu cầu mà bạn nhập vào để ChatGPT phản hồi. Cách bạn đặt câu hỏi ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng câu trả lời. Prompt càng rõ ràng, cụ thể thì kết quả càng chính xác và hữu ích.

2. Nguyên tắc đặt câu hỏi hiệu quả

✅ Cụ thể – Rõ ràng

Thay vì: “Viết bài tập Toán”
👉 Hãy dùng: “Tạo 5 bài toán lớp 6 về phân số, có đáp án chi tiết và lời giải từng bước.”

✅ Đặt bối cảnh

Ví dụ:

• “Bạn là giáo viên tiếng Anh lớp 8, hãy soạn một bài hội thoại 100 từ về chủ đề sở thích, có câu hỏi kèm theo.”

✅ Yêu cầu định dạng

Ví dụ:

• “Trình bày kết quả dưới dạng bảng với 3 cột: Câu hỏi – Đáp án – Giải thích.”

✅ Chia nhỏ yêu cầu

Nếu muốn tạo nhiều dạng nội dung, hãy yêu cầu từng bước thay vì một lần:

1. Viết đề cương.

2. Mở rộng thành bài chi tiết.

3. Đề xuất ví dụ minh họa.

3. Mẫu prompt cơ bản cho giáo dục

🎓 Dành cho giáo viên

• “Soạn giáo án Toán lớp 7 về đường thẳng song song, gồm mục tiêu, hoạt động, và đánh giá.”

• “Tạo 10 câu hỏi trắc nghiệm Hóa học lớp 9 về phản ứng oxi hóa – khử, có đáp án.”

👩‍🎓 Dành cho học sinh

• “Giải thích định luật Pascal bằng ngôn ngữ dễ hiểu cho học sinh lớp 8.”

• “Viết đoạn văn 120 từ bằng tiếng Anh về ‘My School Day’, trình bày rõ mở bài – thân bài – kết luận.”

🏫 Dành cho quản lý/nhà trường

• “Viết mẫu biên bản họp Hội đồng giáo dục, có các phần: thời gian, địa điểm, thành phần, nội dung chính, kết luận.”

• “Soạn báo cáo tổng kết học kỳ I, môn Ngữ văn lớp 9, nêu số liệu về kết quả học tập và đề xuất giải pháp.”

👪 Dành cho phụ huynh

• “Hãy gợi ý lịch học 2 giờ mỗi ngày cho học sinh lớp 5, gồm Toán, Tiếng Việt, Tiếng Anh và thời gian nghỉ.”

• “Viết 5 tình huống kỹ năng sống cho trẻ tiểu học, kèm câu hỏi gợi mở để phụ huynh luyện tập cùng con.”

4. Lỗi thường gặp khi đặt câu hỏi

❌ Câu hỏi quá chung chung → kết quả mơ hồ.
❌ Không chỉ định đối tượng → ChatGPT khó chọn mức độ ngôn ngữ phù hợp.
❌ Yêu cầu quá dài, nhiều ý phức tạp trong một prompt → câu trả lời lạc đề.

5. Kết luận

Prompt chính là chìa khóa để khai thác ChatGPT hiệu quả. Giáo viên, học sinh, quản lý và phụ huynh chỉ cần rõ ràng – cụ thể – có bối cảnh – yêu cầu định dạng thì ChatGPT sẽ trở thành “trợ lý số” thông minh, tiết kiệm thời gian và mang lại trải nghiệm học tập – giảng dạy tốt hơn.

👉 Trong các bài tiếp theo, chuyên mục sẽ giới thiệu Prompt nâng cao và Prompt theo tình huống dạy học thực tế.